- Konu Yazar
- #1
Konuyu incelemeden önce kondansatör nedir bunun tanımını yapmakta fayda görmekteyim.
Kondansatör; elektrik yükünü ve enerjiyi, elektrik alanı içinde geçici olarak depolar. Bu depolamayı iki iletken plaka ve bunlar arasında yer alan yalıtkan (dielektrik) madde ile yapar. Kullanım alanı itibariyle de pasif bir elektronik devre elemanı olarak adlandırılabilir.
Kondansatörler DC’de yalıtkan gibi davranırlarken, AC’de frekansa bağlı reaktans göstermektedirler. Kondansatörler bu özelliklerinden dolayı, güç faktörünü düzeltme ve motor kalkışlarında kullanılmaktadır.
Kondansatör Çalışma Şekli Nasıldır?
Kondansatörler çalışma mantığı olarak dört aşamada işlem yaparlar.
Filtreleme: Güç kaynaklarında ki dalgalanmayı (ripple) azaltmak,
Bypass/ Decoupling: Entegrelerin yakınına konarak, gürültüyü toprağın emmesini sağlamak,
Zamanlama: RC devreleri sayesinde gecikme ve zaman sabitini oluşturmak,
Güç Elektroniği: Sistem içinde yer alan İnverter, sürücü, motor devrelerinde enerji tamponu görevini üstlenmek.
Kondansatör Formülü
Temel olarak incelediğimizde;
Kapasitans (Farad)= Kondansatörde depolanan yük (Coulomb) / Uygulanan Gerişim (Volt)
Formül; C = Q / V
Plakalı Yapı İçin Formüle bakalım;
C (Coulomb) = ε (Dielektrik sabiti) . A (plaka alanı) / d (Plakalar arası mesafe)
Formül; C= ε . A / d
Reaktans ise; Xc (Kapasitif Reaktans) = 1 / (2π f (Frekans) C (kapasitans)
Formül; Xc = 1 / (2π f C)
Bağlantılar; Paralel ise C top= C1+C2+…
Seri bağlantı= 1/C top = 1/C1 + 1/C2+
Bu formüller, ürüne ve bağlantı şekline göre hesaplanarak, ürün seçimi yapmanıza yardımcı olur.
Doğru Kondansatör Ölçümü ve Arıza Tespiti Nasıl Yapılır?
Bazı durumlarda kondansatörün görevini doğru şekilde yapıp yapmadığını kontrol etmeniz gerekebilir. Bunun için aşağıda ki adımları izleyerek ölçümleri yapabilirsiniz.
Güvenlik; Devreyi tamamen keserek, kondansatördeki enerjiyi uygun bir dirençle boşaltın.
Multimetre Seçimi; LCR metre ya da kapasitans ölçüm yapabilen bir multimetre kullanın.
Bağlantı; kondansatörü devreden sökerek çıkartıp, probla temas ettirin. Aldığınız ekran değeri, ürün üzerindeki etiket değeri ile karşılaştırıldığında, tolerans dışında ise arıza olabilir.
ESR Kontrolü (gerekli olursa); Özellikle elektrolitiklerde ESR değeri yüksek ise, kapasite doğru olarak görülse dahi parça iş görmeyebilir. Bunun ESR metre ile kontrol edilmesi uygun olacaktır.
Sızıntı Testi; Yüksek gerilimli alanlarda izolasyon ya da sızıntı testi için uygun test cihazları kullanılmalıdır. Örneğin Mgger ya da izolasyon testeri.
Konuyu özetlemek gerekirse, kondansatörler enerjiyi depolayan, gürültüyü baskılayan, zamanlama ve sinyal şekillendirme sağlayan aletlerdir. Doğru kondansatör formülü ve ölçümleri bilmek, güvenilir ve verimli sistemler kurmanın ilk anahtarıdır.
